هنرمندی که مبدع نسبت طلایی در هنر خوشنویسی شد
 هنر و فرهنگ چنان با شهر افسانهای اصفهان آمیخته است که با جستجو در هر روزن پیدا و ناپیدای آن می توان به اسرار هزاران ساله هویدا ناشدهای پی برد که گاه حتی در بستر تاریخ به دست فراموشی سپرده شده است...
اصفهان، دردانهای چون " میرعماد حسنی " را در دامان خود پرورد. خوشنویس زبردستی که گویی در معجزه دستانش، ایجاز هزار راز مگو نهفته بود. هنرمندی که شهره آفاق بود و در منقبت هنرش زبانها الکن و صلهها بی بها بود. 
مکتب خوشنویسی میرعماد 
ميرعماد الحسني سيفي قزويني از مشهور ترين خوشنويسان تاريخ هنر ايران است که توانست پايه خط نستعليق را چنان مستحکم نمايد که تمام صاحب نظران خطوط اسلامي آن را عروس خطوط ناميدند . قلم او بيشترين تاثير خود را در عرصه خط نستعليق گذاشت و سبک او را به عنوان مطرح ترین سبک خوشنویسی پایه گذاری نمود . زندگي او در تذکره ها و رسالات و متون مختلف آمده اما گوشه هاي پنهان زندگي او همواره ناشناخته مانده است . 
سبک خوشنویسی میرعماد نه تنها در ایران آن زمان، بلکه در بسیاری از کشورهای دیگر زبانزد خاص و عام بود. چه بسیار هنرمندان بزرگ در دربار شاهان کشورها که آرزوی ملاقات با او و پیروی از هنر بیهمتایش در هنر خوشنویسی را در سر داشتند. 
میرعماد، گنجینه دربار صفوی 
ميرعماد پس از اقامت در دربار شاه به لطف و عنايتي که در حق او ميشد مفتخر گرديد و با اخلاق کريمه خود مورد ستايش شاه و نور چشم او گرديد. اين امر باعث حسادت و فتنه و عداوت شد تا جايي که مير بخاطر نامرديها با سرودن اشعاري گله مندي هاي خود را ابراز داشت. اين فتنهها باعث کم رنگ شدن محبت شاه نسبت به مير گرديد و در عوض عليرضا عباسي، دیگر هنرمند خوشنویس دوران صفوی مورد تفقد شاهانه قرار گرفت. محبوبيت عليرضا عباسي نزد شاه تا جايي ادامه یافت که شاه شمعدان بدست بالاي سر او ايستاده تا وي مشق خط نمايد. اين عمل شاه باعث دلگيري مير گرديد. پس خطاب به شاه شعري بخط خود نوشت و فرستاد . اين کدورت به حدي بالا گرفت که زبان مير نسبت به شاه نيش دارتر و کينه توزانه تر شد. کينه حسودان بجايي رسيد که اشعار ميرعماد را که در نکوهش شاه سروده و نوشته بود را به سمع و نظر شاه عباس برسانند. شاه از کرده مير ناراحت شد و براي صحت ادعاي ديگران ۷۰ تومان فرستاد و در خواست کتابت شاهنامه را بنمود. پس از يک سال شاه پيکي فرستاد و در خواست کتاب را نمود ميرعماد ۷۰ بيت را که نوشته بود ارسال نمود و و در جواب پيغام شاه گفت : 
" بگوييد وجه سرکار زياده بر اين کفايت نکرد و مقدار پول به اندازه ابيات نگارش شده است. شاه از اين عمل برآشفت و ابيات را پس فرستاد . مير کليه ابیات را با قيچي بريد و هر بيت را به مبلغ يک تومان به شاگردان خود فروخت و پول شاه را پس فرستاد . اين عمل ميرعماد باعث نفرت شاه از ميرعماد گرديد. 
گفته می شود که میر در پاسخ به شاه این ابیات را ارسال نمود: 
هنر چه عرضه كنم بر جماعتي كه زجهل 
زبانگ خر نشناسند نطق عيسي را 
مرا زهنر نيست راحتي چه عجب 
ز رنگ خويش نباشد نصيب حنا را 
كمال خط من از حد شرح مستغني است 
به ماهتاب چه حاجت شب تجلي را 
عاقبت کینه شاه عباس صفوی به میرعماد باعث شد که او مقصود بیک قزوینی، رییس ایل شاهسون قزوین را به همراه عدهای اراذل و اوباش بفرستد که در تاریکی شب هنگامی که میرعماد به حمام میرفت، او را بکشند و چون میرعماد مورد غضب شاه قرار گرفته بود، تا چند روزی کسی جرات نکرد جنازهاش را که در معرض تجزیه قرار گرفته بود، از روی زمین جمع کند و به خاک بسپارد! تا آنکه سرانجام ابوتراب خطاط اصفهانی که از شاگردان میرعماد بود، این کار را انجام داد و او را دروازه طوقچی اصفهان به خاک سپرد. 
میرعماد و نسبت طلایی در خط 
میگویند میرعماد با پالایش خطوط پیشینیان و زدودن ناخالصیها از پیکرهی نستعلیق و نزدیک کردن شگرف نسبتهای اجزای حروف و کلمات، به اعلای درجهی زیبایی یعنی نسبت طلایی رسیده است و با بررسی اکثریت قاطع حروف و کلمات میرعماد متوجه میشویم که این نسبت به عنوان یک الگو در تار و پود حروف و واژههایش وجود دارد و زاویهی ۴۴۸/۶۳ درجه که مبنای ترسیم مستطیل طلایی است، در شروع قلمگذاری و ادامهی رانش قلم میرعماد حضوری تعیین کننده دارد. 
ويژگي خط ميرعماد 
بنا به راي کارشناسان خط ايراني در عالم نستعليق از ابتدا تا کنون کمتر خطاطي يافت شده که خطش به استواري و قدرت و شيوايي قلم مير باشد . مير عماد زيبايي خط نستعليق را به اعجاز رسانيده است . 
بنا به گفته دکتر بياني، استاد دانشگاه، مير در لطف قلم و قدرت کتابت يد بيضا نمود و خط او بدون اصلاح استوار و خوش اندام است خفي را نمکين و جلي را استوار و شيرين مينوشت . زيبايي خط او عالم گير شد و شعرا در وصف او شعر ميسرودند از جمله مير عبدالغني تفرشي از شعراي معاصر ميرعماد در يک رباعي گفته است : 
تا کلک تو در نوشتن اعجاز نماست بر معني اگر لفظ کند ناز رواست . 
آوازه شهرت مير در زمان حيات و ممات عالم گير شد و در بلاد هند و عثماني آثار او را به بهاي زر خريد و فروش ميکردند و شاهان به داشتن آثار او مباهات داشتند . 
از لحاظ اسلوب خط مير تابع شيوه ميرعلي هروي بود که بعد از عزيمت به اصفهان به شيوه بابا شاه مشق نمود . عمده قطعات او در قالب چليپا است که نحوه ترکيب بندي خطوط مير سرمشق تمام چليپا نويسان است . او اين فرن نوشتاري را به اوج رساند و شيوه سياه مشق هاي او بعدها الگويي برا ي استادان قرون بعدي مانند ميرزا غلامرضا در قرن ۱۳ ه.ق گرديد .
 
    
 
 
 
    
 
       + نوشته شده در چهارشنبه هفتم آبان ۱۳۹۳ ساعت 7:50 توسط محمدعلي سليم پور سرپرست انجمن
        | 
       
   
